رابطه بین تحوّلات زمین های الگودار با تغییرات زمانی و مکانی غلظت ترکیبات شیمیایی کفه نمکی پلایای سهل‌آباد (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)

نویسنده

  • مهدی ثقفی استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده مقاله:

محیط حسّاس پلایا به‌مثابة یکی از بزرگ‌ترین منابع معدنی، جایگاه ویژه­ای در فعّالیّت‌های اقتصادی دارد. ترکیبات شیمیایی موجود در پلایا برای خاک بسیار ضروری بوده و به­منظور حاصلخیزی خاک کشاورزی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. پلایای سهل­آباد در استان خراسان جنوبی به­سبب داشتن دریاچه­های اتّفاقی شور، اراضی مرطوب، پوسته­های نمکی، توده­های نمک سطحی و زمین­های الگودار، چشم‌انداز ژئومورفولوژیک ویژه­ای ایجاد کرده و از سوی ساکنان مورد بهره‌برداری‌های معدنی و کشاورزی قرار می­گیرد. مسئلة بهره‌برداری غیر اصولی و بیش‌ازحد منابع معدنی پلایای سهل­آباد، ضمن بروز تحوّلات غیر طبیعی در چشم‌انداز ژئومورفولوژی پلایا می‌تواند باعث تشدید مخاطرات ناشی از فرسایش بادی ازطریق افزایش بار رسوب قابل حمل شود. در این بررسی درصد تغییرات برخی از عناصر شیمیایی شامل کلرید سدیم، سدیم و ژیپس با کمک داده­های ماهواره­ای در طی دو دورة زمانی محاسبه شده است. درصد تغییرات زمین­های الگودار نیز با کمک تجزیه و تحلیل الگو و بافت اوّلین جزء اصلی تصاویر ماهواره­ای محاسبه‌شده است. درنهایت، رابطة همبستگی بین این دو گروه از تغییرات در سطح کفة نمکی پلایا بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که توده­های نمک در سطح خاک پلایا غالباً از کلرید سدیم و ژیپس تشکیل شده‌ و یکنواخت­ نبودن توزیع موادّ شیمیایی محلول در محدودة چشم­انداز پلایا سبب تنوّع در تشکیل زمین­های الگودار شده است؛ همچنین بررسی رابطة بین تغییرات به­وجودآمده در غلظت ترکیبات شیمیایی مورد بررسی با یکدیگر همبستگی ضعیفی را نشان می­دهد. درنهایت بررسی رابطة بین تغییرات ترکیبات شیمیایی با تغییرات به­وجودآمده در زمین­های الگودار کفة پلایا وجود همبستگی از نوع مثبت و ضعیف در سطح معنی‌داری 05/0 = α را نشان می‌دهد. بیشترین اثرگذاری در بین ترکیبات شیمیایی مورد بررسی بر تحوّلات زمین­های الگودار کفة پلایا مربوط به تغییرات غلظت ترکیب شیمیایی سدیم با مقدار همبستگی حدود 35/0 است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تغییرات مکانی- زمانی غلظت سورفاکتانت آنیونی در لایه سطحی آب های منطقه جنوبی دریای خزر

هدف از مطالعه حاضر، تعیین غلظت سورفاکتانت آنیونی (آلکیل بنزن سولفونات‌های خطی=LAS) و بررسی نوسانات زمانی و مکانی آن در منطقه جنوبی دریای خزر بود. در بررسی حاضر نمونه‌برداری از 8 نیم خط عمود بر ساحل در منطقه جنوبی دریای خزر، مشتمل بر آستارا، انزلی، سفیدرود، تنکابن، نوشهر، بابلسر، امیرآباد و ترکمن، از لایه سطحی اعماق 10، 50 و 100 متر انجام شد. عملیات نمونه‌برداری در 4 مرحله به‌طور فصلی (در ماه‌ها...

متن کامل

بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت و کمیت آب‌های زیرزمینی دشت سرایان در خراسان جنوبی

امروزه به­دلیل کمبود آب در کشور به­خصوص در مناطق بیابانی و نیمه­بیابانی، مدیریت بهینه استفاده از منابع آب زیرزمینی لازم و ضروریست. این مطالعه به بررسی کیفیت و کمیت آب­های زیرزمینی دشت سرایان در شمال غرب استان خراسان جنوبی در دوره آماری 14 ساله (1391-1377) با استفاده از روش­های زمین آماری پرداخته است. تعداد نمونه­های مورد بررسی در این پژوهش شامل 20 حلقه چاه، 6 قنات و سه چشمه است. داده­های مورد ن...

متن کامل

بررسی زمانی- مکانی بارش با استفاده از داده‌های ماهواره‌ TRMM (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

اندازه‌گیری دقیق مقدار بارش نقش بسیار مهمی در درک و پیش‌بینی سیستم آب و هوایی دارد. در این تحقیق، جهت برآورد میزان بارش و بررسی تغییرات زمانی- مکانی از داده‌های محصول بارش 3B42 ماهواره TRMM برای دوره آماری 2001 تا2010 میلادی با شبکه‌های 25/0 درجه (تفکیک مکانی) در استان خراسان رضوی استفاده شد. جهت برازش داده‌ها، پلاتی از داده‌های ماهواره با نقشه استان و با 40 شبکه تهیه شد، بطوریکه هر شبکه تل...

متن کامل

پایش، ارزیابی و پیش بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی/پوشش زمین با استفاده از مدل زنجیره ای مارکوف (مطالعه موردی: دشت بسطاق- خراسان جنوبی)

پایش و مدیریت بهینه منابع طبیعی نیازمند اطلاعات به هنگام و صحیح است. در این راستا نقشه­های کاربری/ پوشش زمین یکی از مهم­ترین منابع اطلاعاتی در مدیریت منابع طبیعی محسوب می­شود. مدیریت بهینه منابع نیازمند بررسی، شناخت تغییرات و تخریب­های منابع در گذشته و برنامه­ریزی صحیح و اصولی به منظور کنترل و مهار تخریبات احتمالی حادث شده در آینده می­باشد. یکی از روش­های کارآمد جهت پیش­بینی تغییرات پوشش و کارب...

متن کامل

بررسی رابطه بارش‌های سنگین با الگوهای گردشی جو بالا (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)

یکی از مسائل مهم در عصر حاضر، مسئله‌ی تغییر اقلیم می‌باشد که از مهم‌ترین نشانه های قابل مشاهده‌ی آن بارش‌های سنگین است که گاه مخرب و زیان بار بوده و تأثیرات ناخوشایندی بر محیط زندگی انسان وارد می‌سازند و به نظر می‌رسد این بارش‌ها از یک منشأ معینی بوجود نمی‌آیند و هر بخش از ایران دارای الگوی متفاوتی است. لازمه‌ی شناسایی این الگوها، انجام مطالعات کافی از شرایط همدیدی و دینامیکی این رخدادها می‌باش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 30

صفحات  19- 35

تاریخ انتشار 2019-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023